Emisja termiczna ciała doskonale czarnego

Zachodzi, gdy $ \tau\rightarrow \infty$. Wtedy z równania transferu mamy zależność $ I_\nu=B_\nu(T)$. Głównie obserwuje się w bliskich obiektach jak w obrębie Układu Słonecznego.
 
Ogólna zależność - prawo Plancka

$\displaystyle B_\nu = \frac{2h\nu^3}{c^2} \frac{1}{exp\left( {\frac{h\nu}{kT}}\right) - 1} $

Jednostka: $ [W~m^{-2}sr^{-1}Hz^{-1}]$
$ B_\nu$ - jasność widmowa (spectral brightness) czy natężenie widmowe ($ I_\nu$)
k - stała Boltzmanna (k = $ 1.38\cdot10^{-23}~J~K^{-1}$)



Przybliżenie stosowane generalnie (wyjątek: CMB) w radioastronomii (dla $ h\nu <<kT$) - prawo Rayleigha-Jeansa:

$\displaystyle B_\nu = \frac{2k T \nu^2}{c^2}$

$\displaystyle S_\nu = \int_{source} B_\nu (\theta, \phi) cos\theta d\Omega$

Dla źródła dyskretnego przybliżenie:

$\displaystyle S_\nu = \int_{source} \frac{2k T \nu^2}{c^2}d\Omega$

\includegraphics[width=7cm]{Rysunki/blackbody.eps}
  
  

   Innym rodzajem promieniowania, związanym z ciałem doskonale czarnym jest termiczna emisja od pyłu. Wzór na temperaturę jasnościową obiektu (same cząstki są bardzo małe):

$\displaystyle T_b(\nu)=T_0\left( { \frac{1}{e^{T_0/T_{dust}}-1}- \frac{1}{e^{T_0/2.7}-1}}\right) \left({1-e^{-\tau_{dust}} } \right) $

$ T_0=h\nu/k$
$ T_{dust}$ - temperatura pyłu, $ [K]$
 
Zazwyczaj jednak można pominąć człon związany z tłem reliktowym i wyrazić temperaturę wzorem:

$\displaystyle T_b(\nu)=T_0\left( { \frac{1}{e^{T_0/T_{dust}}-1}}\right) \left({1-e^{-\tau_{dust}} } \right) $

Zależność między grubością optyczną została wyprowadzona empirycznie. Wiąże się to z problemem określenia rozmiarów cząstek promieniujących, a dokładniej powierzchni ziaren. Dla $ \lambda>100~\mu m$ można ją wyrazić wzorem:

$\displaystyle \tau_{dust}=7\cdot 10^{-21}\frac{Z}{Z_\odot}bN_H \lambda^{-2}$

$ \lambda$ - długość fali, $ [\mu m]$
$ N_H$ - gęstość kolumnowa, $ [cm^{-2}]$
$ Z/Z_\odot$ - stosunek metaliczności obiektu do metaliczności Słońca
$ b$ - parametr określający rozmiary ziaren (szacunkowo od 1.9 dla średniej gęstości gazu do 3.4 dla gęstego gazu)
 
Stąd strumień w przybliżeniu Rayleigh'a-Jeans'a:

$\displaystyle S=\frac{2kT_b}{\lambda^2} $

 
W ośrodku optycznie cienkim oznacza to, że:

$\displaystyle S=\frac{2kT_b}{\lambda^2} \simeq \frac{2k T_{dust} \tau_{dust}}{\lambda^2} \sim\lambda^{-4} $

Jest to ważny wkład do promieniowania na wysokich częstotliwościach. Szacuje się, że gaz o temperaturze 100 K do 30 K stanowi większość masy naszej Galaktyki. W mgławicach planetarnych, gdzie temperatura pyłu wynosi średnio 100 K, jest to dominująca emisja od około 100 GHz.
 
Widmo promieniowania reliktowego oraz pyłu w przestrzeni międzygwiazdowej:

\includegraphics[width=7cm]{Rysunki/ism_spectrum_dust.eps}

Bogna Pazderska 2009-01-20