Gromady galaktyk

- gromady stanowią największe nieliniowe systemy we Wszechświecie i są one wypełnione gorącą plazmą o $T\simeq 10^7 \div 10^8~K$
- pole w tej przestrzeni międzygalaktycznej zaskakująco wysokie, porównywalne do pola mag. w dysku Galaktyki (stąd sądzi się, że musiało istnieć pierwotne pole, które by pozwoliło na tak szybkie wzmocnienie pola do obserwowanych wartości)
- pole rozciąga się na 0.5 Mpc od centrum gromady, choć tylko u małej liczby gromad obserwuje się halo radiowe
- $\beta \sim 100$, zatem więcej niż w fotosferze Słońca (tam $10^4$) stąd musi pełnić istotną rolę np. w podgrzewaniu gorącej plazmy ( $10^7-10^8~K$, obserwacje na falach X)
- w centrach gromad bywa i $\beta \sim 1$, a zatem musi już pole wpływać na ewolucję plazmy gromady galaktyk
- u połowy odkryto $RM>800~rad~m^{-2}$